‘Gure Irudi Galduak’, una iniciativa para conservar las películas amateurs vascas del siglo XX

Gure irudi galduak

El proyecto que impulsa la UPV/EHU ya ha recuperado 189 bobinas del Fondo Ynchausti.

XX. mendeko euskal film amateurrak kontserbatzeko ekimena

UPV/EHUk sustatzen duen proiektuak dagoeneko Ynchausti Fondoko 189 bobinak berreskuratu ditu

“Los vascos no hemos tenido una industria cinematográfica grande, pero sí hemos producido gran cantidad de películas amateurs. Son la memoria audiovisual del País Vasco del siglo XX y se merecen estar bien conservadas”, subrayan los promotores de ‘Gure Irudi Galduak’. El proyecto propone recolectar, digitalizar y conservar estos filmes y lo dirige Gastibeltza Filmak, ente formado para desarrollar el cine vasco del País Vasco francés y en él participan el Departamento de Patrimonio Cultural del Gobierno Vasco, el grupo de investigación Nor de la Universidad del País Vasco, Kanaldude, Elias Querejeta Zine Eskola y la Filmoteca Vasca.

Desde el proyecto extienden una llamada a todos los hogares que conserven películas o videos previos a la década de 1990 con intención de digitalizarlos. Las bobinas obtenidas se conservarán en condiciones óptimas en la Filmoteca Vasca y los dueños recibirán una copia digital. Además, podrán conservar la propiedad de las imágenes y tendrán la capacidad de fijar condiciones y límites al uso de las mismas.

“Euskaldunek ez dugu zinema-industria handirik izan, baina aberatsak gara film amateurretan. XX. mendeko Euskal Herriaren ikus-entzunezko memoria dira, eta ondo kontserbatuak izatea merezi dute”, azpimarratzen dute ‘Gure Irudi Galduak’ proiektuaren eragileek. Hala, film hauek bildu, digitalizatu eta zaintzea du helburu ekimenak. Proiektua Gastibeltza Filmak, Ipar Euskal Herrian euskal zinema garatzeko asmoz sortutako egiturak, darama aurrera eta partaide dira Eusko Jaurlaritzaren Kultur Ondare Saila, Euskal Herriko Unibertsitateko Nor ikerketa taldea, Kanaldude, Elias Querejeta Zine Eskola eta Euskadiko Filmategia.

Eragileek 1990ko hamarkada baino lehenagoko film edo bideo zaharrak dituztenei luzatzen diete deia, materiala digitalizatzeko asmoz. Lortutako bobinak Euskadiko Filmategian baldintza optimoetan kontserbatuko dira, eta kopia digital bat jasoko dute jabeek. Gainera, irudien jabe izateko aukera atxikituko dute, haien erabiltzeko baldintzak eta mugak ezarriz.

El Fondo Ynchausti

Por el momento se han recuperado las bobinas del Fondo Ynchausti. Las películas de Manuel Ynchausti que se conocían hasta el momento eran los documentales etnográficos realizados durante los años 20 denominados ‘Eusko Ikusgayak’. En 2015, mientras realizaba una investigación sobre dichos filmes, Josu Martinez, profesor de la UPV/EHU e investigador del grupo Nor supo que la casa familiar de los Intxausti-Baitha de Ustaritz guardaba películas hasta ahora desconocidas. Tras cinco años, dichos filmes fueron recuperados.

Tras el trabajo de campo realizado entre mayo y julio de 2019, se recuperaron 198 bobinas. 24 eran comerciales, pero el resto eran filmes originales de Manuel Ynchausti y sus hijos Antonio Maria y Anna Ynchausti en formato de 35 mm, 16 mm, 9´5mm y 8 mm.

El Fondo Ynchausti muestra gran riqueza temática. Abundan las escenas familiares, así como los viajes realizados a varios países durante los años 20 y 30 pero, sobre todo, imágenes de lugares, personajes y sucesos culturales varios del País Vasco durante dichos años y del País Vasco francés durante la década de los 40.

Dagoeneko Ynchausti Fondoko bobinak berreskuratu dira. Orain arte ezagutzen ziren Manuel Ynchaustiren film bakarrak, “Eusko Ikusgayak” izeneko dokumental etnografikoak ziren, 20ko hamarkadan burututakoak. 2015ean, film horiei buruzko ikerketa lan bat egiten ari zela, Josu Martinezek, UPV/EHU irakasle eta NOR ikertaldeko ikerlariak, jakin zuen Uztaritzeko Intxausti-Baitha etxean familiak beste zenbait film ezezagun gordetzen zituela. Azkenean, bost urte beranduago errekuperatu ahal izan dira.

2019ko maiatzean hasi eta uztailean bukatu zen landa-lanaren ondotik, 189 bobina berreskuratu ziren. Haietatik 24 film komertzialak dira, baina beste guztiak Manuel Ynchaustik eta haren seme-alaba Antonio Maria eta Anna Ynchaustik egindako filmaketa originalak, 35 mm, 16 mm, 9´5mm eta 8 mm formatuetan.

Gaiei dagokienez, aberastasun handia da Ynchausti Fondoan. Eszena familiarrak ugari dira, baina baita 20 eta 30eko hamarkadan munduko herrialde anitzetara egindako bidaiak ere, eta bereziki, Euskal Herriko leku, pertsonaia eta gertakari kultura anitzen irudiak, 20-30etan Euskal Herri osokoak, eta 40ko hamarkadatik aurrera, Ipar Euskal Herrikoak.

+INFO:
https://www.ehu.eus/es/-/-gure-irudi-galduak-una-iniciativa-para-conservar-las-peliculas-amateurs-vascas-del-siglo-xx-